Önsöz

Yerel düzeyde vatandaşlara doğrudan hizmet sağlayan belediyeler, sürdürülebilir bir gelecek ve yaşam kalitesini geliştirmede önemli kurumlar olarak öne çıkıyor.

İyi yönetişim kültürüne olan ihtiyacın her geçen gün daha da arttığı bir dünyada yaşıyoruz. Güven iklimini sağlayan iyi yönetişim kültürü, kaynakların verimli kullanılmasında ve risklerin etkin şekilde yönetilmesinde kilit öneme sahip. İyi yönetişim iklim krizi, pandemiler, ekonomik belirsizlik ve artan sosyal eşitsizlikler ile başa çıkmakta ve değişen koşullarda toplumsal barış, sürdürülebilir kalkınma ve yaşam kalitesinin güçlenmesinde anahtar rol üstlenebilecek bir anlayış. Her geçen gün şehirleşen dünyada özellikle yerel düzeyde vatandaşlara doğrudan hizmet sağlayan belediyeler, sürdürülebilir bir gelecek ve yaşam kalitesini geliştirmede önemli kurumlar olarak öne çıkıyor. Bu nedenle belediyelerde iyi yönetişimin güçlenmesini öncelikli bir konu olarak ele alıyoruz.

Argüden Yönetişim Akademisi olarak 2014 yılından bu yana başta Türkiye olmak üzere dünya genelinde iyi yönetişim kültürünün anlaşılması, benimsenmesi, güçlenmesi ve yayılması için yenilikçi model ve araçlar geliştiriyor ve faaliyetler yürütüyoruz. 2018 yılında Birleşmiş Milletler (BM) ve Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Teşkilatı’nın (OECD) kamu sektöründe yenilik olarak kabul ettiği Belediye Yönetişim Karnesi^© (BYK) ile bir ilke imza attık. Vatandaşların belediyelerde iyi yönetişim kültür ve uygulamalarını anlamaları, izlemeleri ve değerlendirmeleri için geliştirdiğimiz bu model ile belediye–vatandaş arasındaki güveni artırmayı hedefledik. 2018 yılında dünyada ilk Entegre Rapor yayınlayan belediyenin Türkiye’den çıkması sürecini tetikledik. 2022 yılında ise yine bir ilki gerçekleştirip, vatandaş merkezli bir anlayış ile dünyada ilk defa büyükşehir belediyelerini iyi yönetişim açısından değerlendiren Büyükşehir Belediye Yönetişim Karnesi^© (BBYK) modelini tasarladık ve Türkiye’de pilot uygulamasını gerçekleştirdik. Bu yayınımızla da yine bir ilke imza atıyor, vatandaşlara en yakın kamu kurumu ve katılımcı yerel demokrasinin beşiği olan belediyelerin iyi yönetişim kültüründen faydalanmaları için entegre, ölçülebilir ve sürekli gelişime teşvik eden Entegre Belediye Yönetişim Modeli^© (EBYM) projemizi ve sonuçlarını paylaşıyoruz.

Entegre Belediye Yönetişim Modeli^© (EBYM) ile belediyelerin iyi yönetişim düzeylerini değerlendirmeleri, bütünsel olarak hayata geçirmeleri ve sürekli geliştirmeleri için bir yol haritası paylaşıyoruz. Model, belediyelerin yapı ve süreçlerindeki uygulamalarda entegre iyi yönetişim yaklaşımının uygulanmasına rehberlik ediyor. Bu yolun önemli kilometre taşlarından birisi ise iyi yönetişim mükemmelliğinin belediyelerde tesis edilmesi ve markalaşmasına katkı yapmak. Avrupa Konseyi tarafından sunulan Avrupa Yönetişim Mükemmelliği Markası’nın (ELoGE) alınmasına da hizmet edecek bir modeli belediyelerin kullanımına sunuyoruz. Bir düşünce kuruluşu olarak, bu çalışmayı Avrupa Konseyi’ne üye ülkelerin 2007 yılında ortaya koyduğu, iyi yönetişim vizyonunu yerel düzeyde hayata geçirme sürecine somut bir katkı yapmak üzere gerçekleştirdik. Temel amacımız belediyelere duyulan güven düzeyinin artmasına destek olmak ve sürdürülebilir kalkınma ile yaşam kalitesinin yükseltilmesine katkı yapmak.

Belediye Yönetişim Karnesi, Kapsayıcı Belediye Yönetişim Karnesi, Büyükşehir Belediye Yönetişim Karnesi, İş Dünyası için Yerel Kalkınma Rehberi, İstişare: Paydaşların Kararlara Katılımı ve Entegre Düşünce başta olmak üzere 2014’ten beri yürüttüğümüz araştırma ve hazırladığımız yayınlarda belediyelerin bütünsel bir yaklaşıma ihtiyaç duyduğunu tespit ettik. Belediyelerin iyi yönetişim ilkelerini mevzuat ve söylemlerin ötesinde entegre, somut, ölçülebilir biçimde kavraması, sahiplenmesi ve hayata geçirmesinin sürdürülebilir başarı için bir gereklilik olduğunu vurguluyoruz.

Model, entegre düşüncenin benimsenmesini önceleyerek alınan her kararda ve gerçekleştirilen uygulamalarda farklı kesimlerin çeşitli boyutlarda (ekonomik, sosyal, çevresel, kültürel vb.) nasıl etkileneceklerini göz önüne alınmasını sağlamaya çalışıyor. Katılım kalitesini geliştirerek, kapsayıcı, duyarlı ve adil uygulamalar için yöntem sunuyor. Bilginin kalitesini artırarak şeffaflığın, hesap verebilirliğin ve tutarlılığın ön plana çıkartılması ve katılımcı demokrasinin gelişimini tetikliyor. İşleyiş kalitesinin gelişimini sağlayarak yönetim kalitesinin ve dolayısıyla verimli, etkin kaynak kullanımı ve risk yönetimi için yol gösterici oluyor. Tüm alanlarda sürekli öğrenme ve gelişim anlayışının göz ardı edilmemesi gerektiğini vurgulayarak sürdürülebilir kalkınmanın yerelden başlayarak uygulanmaya başlanmasını sağlamaya çalışıyor.

Avrupa Konseyi, Marmara Belediyeler Birliği, Sultanbeyli ve Şişli Belediyeleri ile yürüttüğümüz Entegre Belediye Yönetişim Modeli^© projesi bu varsayımları sahada inceleme, teyit etme ve zenginleştirme imkânı verdi. Proje kapsamında gerek ortaklarımız ile yürüttüğümüz istişare ve iş birliği çalışmaları gerekse de iki ilçe belediyesinde hayata geçirdiğimiz model faydalı oldu. Bu nedenle ortaklarımıza ve bu kurumların yöneticilerine teşekkür ederiz. Ayrıca, tüm destekçilerimize ve özellikle Hollanda Konsolosluğu’na bu proje özelinde sağladığı destek ve uluslararası kurumlarla ilişkilerin geliştirilmesindeki katkıları için şükranlarımızı sunarız.

Geliştirdiğimiz bu modelin, Avrupa Konseyi üyelerinin tamamında hayata geçirilmesi ve demokrasiye duyulan güven ile yaşam kalitesinin gelişimine katkı sağlamasını umuyoruz. İyi yönetişimin yerel, ulusal ve küresel ölçekte güçlenmesinin daha sürdürülebilir bir gelecek ve sürekli gelişen yaşam kalitesine katkı yapacağına inançla çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bu zorlu zamanlarda geleceğin inşasının ancak kurumlarına güven duyulan bir ortamda mümkün olabileceğini düşünüyoruz. Bu nedenle, iyi yönetişim kültürü ve uygulamalarının ortak öncelik haline gelmesini diliyoruz.

Saygılarımla,

Dr. Yılmaz Argüden
Argüden Yönetişim Akademisi,
Mütevelli Heyeti Başkanı